Thursday 25 January 2018

MIZO (DUHLIAN) ṬAWNG UPA

(A) Chhun Leh Zan Hun Then Te:

🕸📯🕸

1. Thingchangvar- Khawfingchah hma lawk a khaw eng lai lawk hi.

2. Vartian- Khawvar tirh.

3. Khawfingchah- Zing khawvar

hlim.

4. Khuantevik- Khawvar tirh ar

khuan hun.

5. Kawl en- Kawlkil en tirh,

Khawvar tirh.

6. Ni tlang san- Ni chhuah san

tawh hnu.

7. Nauriltam- Tukthuan eikham

leh chawfak hun inkar.

8. Fehrehsan- Tukthuan eikham

leh chawfak hun inkar.

9. Chawfak hun- Chhun chawei

hun, Chhunlai.

10. Chawhnu tlang her- Ni a her

hret tawh hun hi.

11. Behliang mun hun- Zanriah

chhum hun hma deuh.

12. Losul haw hun- Ni tlak hma,

feh haw hun.

13. Unau hmel hai- Thim hlim,

inhmuh chian vak theih loh hun.

14. Leng len hun- Zanriah

eikham hnu, zan tir.

15. Leng hnawt chhuak ar- Leng

haw hun, dar 12 rik hma hian ar

a khuang ?hin chu mi hun chu.

16. Zanlai ar khuang- Zanlai dar

12 vel a ar khuang hi. 

➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

B) Upat Lam Sawina:

1. Ni la vui zo lo- Naupang nileng a muhil lova la awm thei lo.

2. Se en rual- Naupang lei kang

tawh tak.

3. Tual chai rual- Naupang kum

5-10 inkar vel hi.

4. Thingnawi fawm rual-

Tlangval la hre lo, mipa naupang sawina.

5. Tuha kuai rual- Hmeichhia kum 14-17 inkar vel hi.

6. Ralkai rual- Mipa kum 14-17

inkar.

7. Ram tangrual- Hmeichhia leh

mipa kum 14-17 inkar.

8. Tleirawl- Hmeichhia nulat hre

tan.

9. Rawlthar- Mipa tlangval hre

tan.

10. Lenglai- Nula leh tlangval

nupui pasal la nei lo.

11. Lengtul- Nula tlangva upa

tawh nupui/pasal la nei lo.

12. Hmeithai- Mipa tel lova

mahni choh va, inhrang chang ve hi.

13. Pahmei- Chhungkua a mipa chhawrtlak pakhat choh awm hi.

14. Parawl- Mipa mahni chauh a

inhrang chang a awm.

15. Pathlawi Nuthlawi- Nupui

pasal nei tawh, nei leh tawh lo

te.

16. Val upa- Nupui nei tawh

pawh nise, thiltih nikhua a nula

tlangval ho peih tak te hi.

17. Tu mawngbeng- Fate   fa

nei leh tawh hi.

18. Khupthum hmu- Tuten tu leh chhawng an neih hmuphak.

????????????????????????

C) Hlat Lam Sawina:

1. Chil chhak phak- Hnai te

sawina (Uar taka a hnaihzia

sawina)

2. Dumde ruang chen- Hla

tehchiam lo, hlat zawng sawina.

3. Lung vawm phak- Lam hnai te sawina.

4. Kei daidan, Vawk tlat phak-

Khaw thenawm inhnaih tak vawk leh kel te pawh intlat pawh phak.

5. Chawhma kal- Chawhma a ban tawk.

6. Nikhat kal- Nileng a ban tawk.

7. Ram tuk khat- Khaw khatin kum khat a lo an neih.

8. Kawlvalenchham- Sava thlawh thlen phak. Ram hla tak.

9. Mitthim tlin tawk- Mita hmuh

phak tawk.

????????????????????????

D) Hun Rei Lam Sawina:

1. Arkaidenzan- Thla bial zan

(Thla det a ?anga ni 15-ah)

2. Thla hlei nga- Thla bial zan.

3. Thla hlei pai- Naupai hun

pangngai aia rei pai.

4. Tuana saruh khel- Upa tawh

si thang thei lo.

5. Tuibur hmuam da- Hun rei lo

te chhung sawina.

6. Vaibel bengkhat zuk daih-

Hun rei lote chhung sawina.

7. Kumpui linglet- Kum tluan,

kum tling chiah lo mahse kum a

chhiar thei.

8. Hmakhaw sang- Hun rei tawh tak, hriat chian hleih theih tawh lo.

9. Hmanlai- Hun rei tawh tak,

hriat chian hleih theih tawh loh.

10. Murakela khuangchawi- Hun rei tawh tak, hriat chian hleih theih tawh loh.

11. Thlanrawk pa khuangchawi-

Hun rei tawhtak hriat chian hleih theih tawh loh.

12. Tuan leh Mang- Hun rei tawh

tak, hriat chian hleih theih tawh loh.

????????????????????????

E) Tlem leh tam lam sawina:

1. Ar chil zat- Uar deuh tak a thil

(tuiril) tlemzia sawina

2. Ui hum- Tlemte sawina

3. Vei khat- Tlemte sawina

4. Hawp khawp- Chhungkuain

kumkhat a buh an ei tawk.

????????????????????????

F) Lenzawng Sawina:

1. Hriau tiat- Thilte tak te, thil zai sinte te sawina.

2. Phunthli tiat- Tlema thilte ve

si, hraw deuh sawina.

3. Vaibel dawn rual- Tlema thilte ve si, hraw deuh sawina.

4. Sum- Kuttum in a awh chen a

lian.

5. Hmer khat- Hmer zawh tawk a lian.

6. Hreiha rual- Saiphir hmer vel a lian.

7. Khanchhuk rual- Malpui tiat

vela lian.

8. Pa pawn- Patling in kut

hmawr tawn inkhawi phak tawk a pawm tawk a lian.

9. Diar vet- Diar veh chhuah tawk lian.

10. Hrei ha hlang- Patling in hrei ha hmawra a vawn a kut khing leh lama a pek theih tawk kual khung chhung tiat a lian.

11. Hmeithai in tiat- A tiat chiah tak tak nikher lo, thil lian pui.

12. Ar hmaitiat- Uar deuh taka

ram tet zawng sawina.

????????????????????????

G) Inkungkaihna Lam:

1. A thlum a al ei za- Thil

engkim kilho va, ei ho thin.

2. Ai hnap phah pui- A bul a tang a thil tih pui.

3. Chul khat kual- Unau piang

hmun, nu khat hrin.

4. Phung leh chang- Laichin unau leh thiante.

5. Sangawizawnpui- Thurualpui

6. Tu leh fa- Tunu tupa, tuchhuan te zawng zawng.

7. Tual tlan za- Chi hrang si

chikhat ang a awm.

8. Vua leh vang- Chhungkhat hla deuh pawh a huam.

9. Thian leh rual- Thiante leh

laina te.

10. Zemkhat zen- Eitur leh intur

thil engkim in?awm tlang. ????????????????????????

H) Hun Bik Nei Te:

1. Arpa chanlai- Hnehtu chanlai.

2. Chhiatni Thatni- Thihni leh

nupui pasal neihni, thatni.

3. Furkhaw hnawlai- Fur lai hun.

4. Hmel chhiat lai- Chawei lai.

5. Kutni vangthla- Kut hunlai,

hlim lai hun.

6. Vahsan lak lai- Lovah hun lai.

7. Tampui mitthi- Chawei tur

pawh awm lo tam hun lai.

8. Thalva ek char: Thal khawro

vanglai.

????????????????????????

I) Nupui Pasal Chung Chang:

1. Charsut phawi- Unau

hmeichhia naupang zawkin

pasal a neih khalh.

2. Fanghmano ei- Hmeichhe man pangai bak thildang chhuanlam a pek tel hi, man a chhiar tel a ni lo.

3. Hringkir- Pasal nei a fa neih

tawh hnua kir leh.

4. Karkalak zau- Laina ngah

nana man eitu tur dik tak ni lem lo man ei tir.

5. Lamthlang rapthla- Hmeichhia pasal nei.

6. Makpa hnam hrual chat-

Hmeichhe pasal nei lai an thih in.

7. Ranngo zawng- Nupui tur

zawng.

8. Rem ar talh- Tluang taka innei a fanau maltluan chawi turin lawi ar le mipa lam ar an talh a (ar zang tuak an ti) Rem ar talh an ti bawk.

9. Sehrui sat chat- Innei tur a

sawi fel vek tawh, midangin an thulh tir.

10. Thisenpal- Hmeichhia fa nei

tawh.

11. Tang then- Inthen tihna a ni.

12. Tangdang vuan- Pasal nei

tawh, a dang nei leh.

*Thulakna: Mizoram General knowledge 7th Edition Page 156-160*

2 comments:

KA KHAWVEL I NIA SIN

Hming satliah lo tak a ka koh...Nu i... I kal duh ta țalh sia tiraw..!!  Hmuhtheih loh thinlung keh sawm, lungchhe mittui tla hi a sin hrukf...